Είναι σε όλους μας γνωστό το ρητό "Η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της". Βέβαια σε καμία περίπτωση δεν φταίει το ίδιο το έθνος για τις εκάστοτε ανωμαλίες αλλά οι άνθρωποι που την συγκεκριμένη στιγμή το εκπροσωπούν. Η πατρίδα μας, έχει μια λαμπρή και ένδοξη ιστορία αλλά όπως είναι λογικό ανάμεσα σε όλες αυτές τις χρυσές σελίδες υπάρχουν και κάποια μελανά σημεία. Ας γυρίσουμε για άλλη μια φορά τον χρόνο πίσω, ανατρέχοντας την περίοδο της εθνεγερσίας.
Η δύσμοιρη Ελλάς πριν ακόμα απελευθερωθεί εντελώς και αποκτήσει δική της υπόσταση γέμισε από επίδοξους σωτήρες και διαχειριστές. Κάπου εκεί είναι και οι ρίζες του σημερινού προβλήματος, η γέννηση του νεοελληνικού πολιτικαντησμού. Ακάπνιστοι άνδρες, χωρίς ουδέποτε να σηκώσουν στο χέρι ένα σπαθί εμφανίστηκαν και απαίτησαν μέσω βρόμικων δολοπλοκιών την εξουσία. Δεν θα ήθελα να αναλύσω περαιτέρω την κατάσταση αυτή γιατί δεν είναι και το κύριο θέμα του κειμένου αλλά θα υπογραμμίσω ότι οι πολιτικάντηδες της εποχής(ιδεολογικοί πρόγονοι των σημερινών) έφεραν τους Έλληνες σε εμφύλιο. Μια τεράστια απώλεια του εμφυλίου αυτού ήταν και ο Οδυσσέας Ανδρούτσος.
Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος ήταν μια εμβληματική, ηγετική μορφή των αγωνιστών, ένας άντρας με ψυχή, με ρώμη, με στρατηγική εφηία και με μεγάλη εμπειρία στην τέχνη του πολέμου. Πατέρας του ήταν ο πασίγνωστος κλέφτης Ανδρέας Βερούσης( ή Ανδρούτσος) και μητέρα του η κόρη του προεστού της Πρέβεζας Ακριβή. Γεννήθηκε το 1789 και το 1803 όταν ο πατέρας του είχε πεθάνει ο Αλή πασάς τον πήρε στην αυλή του.
Η αυλή του Αλβανού πασά ήταν πραγματικό σχολείο για τον Ανδρούτσο αλλά και για άλλους Έλληνες που "φοίτησαν" εκεί. Δολοπλοκίες, ραδιουργίες, βία, πόλεμος, εξουσία κυριαρχούσαν στην ατμόσφαιρα. Η γενναιότητα του και οι πολεμικές του αρετές τον έκαναν να διακριθεί. Μάλιστα κάποια στιγμή έφτασε στο σημείο για μια παρεξήγηση να πυροβολήσει τον αρχηγό της αστυνομίας του ΑλήΤαχίρ Αμπάζη. Παρά την ανυπακοή του τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά του, του χάρισαν το αρματολίκι της Λιβαδειάς(ουσιαστικά ολόκληρης της στερεάς Ελλάδας).
Μετά την πτώση του Αλή και την κήρυξη της επανάστασης ο Οδυσσέας ξεκίνησε και αυτός τον αγώνα του. Απόγειο της δόξας του ήταν η μάχη στο χάνι της Γραβιάς. Ενεπλάκη όπως ήταν φυσικό στις εσωτερικές έριδες με τους πολιτικούς(καλαμαράδες όπως συνήθιζε να τους λέει). Μάλιστα ήταν αυτός που είχε προτείνει στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη να μπουν στην εθνοσυνέλευση και να τος σφάξουν όλους.
Είχε πάντοτε κόντρες με την τοπική διοίκηση της στερεάς, τον Άρειο πάγο (φερέφωνα του Μαυροκορδάτου). Μια ιδιαίτερα αδέξια κίνηση που αμαύρωσε τ' όνομα του ήταν η εκτέλεση του Αλέξιου Νούτσου και του Χρήστου Παλάσκα, δύο έντιμων και σεβαστών απ' όλες τις πλευρές ανδρών που είχαν σπεύσει για να κατευνάσουν τα πνεύματα στην περιοχή. Ακούγεται πως η αιτία για τον θάνατό τους ήταν η εύρεση μιας επιστολής που είχαν πάνω τους, η οποία ενθάρρυνε τον τοπικό πληθυσμό να κυνηγήσει και να συλλάβει τον Ανδρούτσο.
Όπως και να 'χει, ήταν μια βιαστική και απερίσκεπτη ενέργεια. Η αφορμή στην κυβέρνηση δόθηκε με την υπογραφή από τον Ανδρούτσο συνεχόμενων "καπακιών". Τα καπάκια ήταν δηλώσεις υποταγής των Ελλήνων στους Τούρκους.
Η χρησιμότητά τους είχε ως εξής: Όσοι Έλληνες ήθελαν να εγκαταλείψουν την επανάσταση και να υποταχθούν ξανά στους Τούρκους τα υπέγραφαν και τους δίνονταν αμνηστία. Πρόκειται ουσιαστικά για τους "προσκυνημένους" που ανέφερε ο γέρος του Μοριά. Πολλοί αγωνιστές (συμπεριλαμβανομένου και του Ανδρούτσου) χρησιμοποίησαν αυτά τα χαρτιά όχι γιατί είχαν πραγματική πρόθεση να υποταχθούν αλλά για να ξεγελάσουν τον αντίπαλο.
Υπάρχουν παραδείγματα κλεφτών που είχαν χάσει κάποια μάχη, είχαν αιχμαλωτιστεί και για να αποφύγουν την περαιτέρω κράτηση ή και την αγχόνη τα υπέγραφαν και όταν τους άφηναν ελεύθερους ξαναπιάναν τ' άρματα. Η σκοπιά του απλού παρατηρητή των γεγονότων μέσα από μια μεγάλη χρονική απόσταση δεν μας επιτρέπει να κρίνουμε με ακρίβεια κατά πόσον αυτή η πράξη είναι ηθική ή αν πρόκειται για έμμεση προδοσία.
Προσωπικά πιστεύω ότι σε έναν πόλεμο για την ελευθερία, όλα τα μέσα για την επίτευξη του στόχου είναι θεμιτά. Μην ξεχνάμε πως το σύνολο των οπλαρχηγών οι οποίοι και προεπαναστατικά αλλά και κατά τα πρώτα χρόνια της επαναστάσεως σήκωσαν εντελώς μόνοι τους το βάρος των πολεμικών επιχειρήσεων αλλά και της προστασίας του πληθυσμού.
Είχαν ματώσει στα πεδία των μαχών, είχαν χάσει αγαπημένα τους πρόσωπα, ο λαός τους αναγνώριζε σαν φυσικούς του ηγέτες και ξαφνικά εν μια νυκτί βρέθηκαν παραγκωνισμένοι και αναγκασμένοι να υπακούν διαταγές από ανθρώπους οι οποίοι ήταν παντελώς άσχετοι με τα πολεμικά. Κινδύνευσε ακόμα και η ίδια τους η ζωή από αυτήν την αντιπαράθεση και έτσι κρύβοντας μίσος και αγανάκτηση χρησιμοποίησαν όλα τα μέσα για την επιβίωσή τους, ο κάθε ένας ανάλογα με τον χαρακτήρα του.
Βέβαια πρέπει να παραδεχτούμε ότι στο τέλος κατάντησε φανερός σύμμαχος με τους Τούρκους αλλά αυτό ήταν εντελώς παροδικό στα πλαίσια της αντιπαράθεσης με τους πολιτικούς και όχι για την υποδούλωση της Ελλάδος.
Το ζήτημα πάντως είναι πως αυτό υπήρξε απλά η αφορμή για να κατηγορηθεί. Έτσι το 1825 η εφημερίδα "Εφημερίς των Αθηνών" δημοσίευσε τα εξής:
"Σήμερον ετελείωσεν τον δρόμον της ζωής του ο Οδυσσέας Ανδρούτσος". Το πτώμα είχε βρεθεί πεσμένο στον λιθόστρωτο της Απτέρου νίκης. Γύρω από την μέση του ήταν δεμένες τριχιές. Ένα άλλο κομμάτι τριχιάς κρέμονταν σ' ένα πάσσαλο στον τοίχο του γουλά. Εκ πρώτης όψεως το συμπέρασμα ήταν προφανές: Προσπάθησε να δραπετεύσει, το σχοινί κόπηκε και τσακίστηκε στον γκρεμό. Ολόκληρος ο Ελληνικός τύπος της εποχής, οι φύλακες του γουλά, ο αστυνόμος των Αθηνών και άλλοι αξιωματούχοι επιβεβαίωναν τα προαναφερθέντα.
Ατύχημα στα πλαίσια απόδρασης. Ήταν όντος έτσι; Πολλοί σύγχρονοι της εποχής είχαν αντίθετη γνώμη. Γράφει ο Μακρυγιάννης:" Ο Γκούρας... Τον πήγε εις την Αθήνα και τον σκότωσε", την ίδια γνώμη είχαν ο Τρικούπης, ο Σπηλιάδης και πολλοί άλλοι. Ο μοναδικός μάρτυρας του συμβάντος ήταν ο φύλακας του κελιού, ο Κωνσταντίνος Καλαντζής ο οποίος μετά από πολλά χρόνια ομολόγησε την μαρτυρία του που δημοσιεύθηκε το 1901 στο "Αθηναϊκών αρχείον".
Ο Καλαντζής λοιπόν μας λέει ότι την νύχτα εκείνη, την ώρα της αλλαγής, του εμφανίστηκαν τέσσερις άνδρες. Ο Τριανταφυλλίνας, ο Τζαμάλας, οΜαμούρης και ένας στρατιώτης που θα τον άλλαζε εν ονόματι Μπαλαούρας.
Μετά την αλλαγή του ο Καλαντζής κρύφτηκε σε μια γωνία για να παρακολουθήσει τι επρόκειτο να συμβεί. Ο Τριανταφυλλίνας, ο Τζαμάλας και ο Μαμούρης μπήκαν στο κελί ενώ ο στρατιώτης έμεινε να φυλάει απ' έξω. Αμέσως ακούστηκε η φωνή του Ανδρούτσου: " Ώρε ξέρω καλά ποιος σας έστειλε και γιατί ήρθατε εδώ τέτοια ώρα. Λύστε μου το 'να μου χέρι να σας δείξω ποιος είμαι και πως με λένε!" Έπειτα ακούστηκαν βογγητά και ήχοι πάλης. Στο τέλος οι δολοφόνοι βγήκαν από το κελί κουβαλώντας το πτώμα στο οποίο έδεσαν την τριχιά και το πέταξαν στον γκρεμό. Την επόμενη το πτώμα βρέθηκε στο σημείο που αναφέραμε προηγουμένως, με σπασμένο κεφάλι, πλευρά και την αριστερή κνήμη.
Είχε όμως και κομμένα χείλη, κάτι το οποίο ήταν εντελώς ασυνήθιστο να συμβεί από ένα πέσιμο στο κενό. Το πιθανότερο είναι οι τρεις άντρες για να καταφέρουν να καταβάλλουν τον Ανδρούτσο χωρίς να φανεί χτύπημα από πιστόλα ή σπαθί που θα πρόδιδε και την ενέργειά τους, τον χτύπησαν με την λαβή κάποιας πιστόλας στο πρόσωπο και έπειτα εφάρμοσαν μια πολύ διαδεδομένη τεχνική της εποχής <<το στρίψιμο>>. Δύο τον κρατούσαν και ο τρίτος του έστριψε τα γεννητικά όργανα μέχρι λιποθυμίας. Αυτό ήταν το τέλος ενός επαναστάτη ο οποίος εάν είχε επιζήσει θα μπορούσε να προσφέρει πολλά ακόμα στην πατρίδα.
Για πολλά χρόνια μετά τον θάνατο του είχε επικρατήσει η αντίληψη στον λαό ότι τελικά ο Ανδρούτσος ήταν προδότης " Ο τορκοδυσσέας ο προδότης". Το 1865 ήρθε η αποκατάσταση του με την μεταφορά των λειψάνων του στο Α' νεκροταφείο Αθηνών και στις 29 Μαΐου του 1888 έγιναν με κάθε επισημότητα τα αποκαλυπτήρια της προτομής του στην Γραβιά υπό την παρουσία του βασιλέως Γεωργίου του Α' και πλήθος κόσμου. Στα μάτια μας ο εξαίρετος αυτός πολεμιστής συμβολίζει το σθένος, την αποφασιστικότητα, την αδιαλλαξία και την ψυχική όσο και σωματική δύναμη, συστατικά που ο καθένας μας πρέπει να έχει.
antepithesi
No comments:
Post a Comment