«Στον τομέα της κοινωνικής ψυχολογίας, η συλλογική πόλωση (‘group polarization’ ή πόλωση ομάδας)
είναι ένας όρος που αναφέρεται σε ένα φαινόμενο, όπου τα άτομα τείνουν να
γίνονται πιο ακραία στις απόψεις τους, όταν περιβάλλονται από μια ομάδα
ανθρώπων οι οποίοι έχουν παρόμοιες απόψεις. Η συλλογική πόλωση αποτελεί η ίδια
ένα παρατηρήσιμο φαινόμενο, αλλά υπάρχουν διαφορετικές θεωρίες για να εξηγήσουν
γιατί συμβαίνει η συλλογική πόλωση. Μια τέτοια θεωρία ονομάζεται Θεωρία Κοινωνικής
Σύγκρισης (Social Comparison Theory).
Σύμφωνα με αυτήν την θεωρία, η συλλογική πόλωση προκαλείται από την επιθυμία να
αρέσει κάποιος στην υπόλοιπη ομάδα. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι τα άτομα μέσα
σε μια ομάδα συνεχώς επαναξιολογούν το πώς τα άλλα μέλη της ομάδας παρουσιάζουν
τους εαυτούς τους. Στη συνέχεια αναπροσαρμόζουν τις δικές τους θέσεις,
προκειμένου να γίνουν αντιληπτές υπό ένα ευνοϊκότερο φως. Ο καθηγητής Isenberg το
αναφέρει αυτό ως «ένα υπερθεματισμό», είναι σαν το «είμαι παρόμοιος με την
ομάδα, αλλά απλά είμαι λίγο καλύτερος από την ομάδα, έχω την γνώμη που έχουν
όλοι, αλλά εγώ την έχω περισσότερο από τους άλλους».
Εξετάστε την συλλογική πόλωση και την θεωρία της κοινωνικής
σύγκρισης στο πλαίσιο του πολιτιστικού μας αγώνα. Συλλογιστείτε τον σύγχρονο
Ευρωπαίο ο οποίος φτύνει εμφατικά τους δικούς του ανθρώπους. Τι είναι αυτό που
τον οδηγεί σε μια τέτοια ακραία στάση; Όπως όλοι οι Ευρωπαίοι του 21ου αιώνα,
είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος, και νοιάζεται διαρκώς για την σημερινή απειλή που
λέγεται «μήπως χαρακτηριστώ “ρατσιστής”». Ωθούμενος από αυτόν τον φόβο
καταδίωξης και οδηγούμενος από την επιθυμία του να φανεί ως "καλύτερος από
τον μέσο όρο", δεν του είναι αρκετό να λέει συνεχώς ότι “είναι κακό να
βλάπτουμε τους άλλους λαούς”. Είναι πιο πάνω από τους ομοίους του και λέει
"Όχι μόνο πιστεύω στην ίση αντιμετώπιση όλων των ατόμων, αλλά εμένα
πραγματικά μου αρέσουν οι άλλοι λαοί. Όχι απλά μου αρέσουν οι άλλοι λαοί, αλλά
εγώ προτιμώ τους άλλους λαούς. Όχι απλά
προτιμώ τους άλλους λαούς, αλλά εγώ μισώ το δικό μου λαό. Ο λαός μου είναι ένας
κακός λαός. Είδες; Είδες το πόσο μακριά είμαι από το να θεωρηθώ ρατσιστής; Όχι
μόνο δεν αντιπαθώ τους άλλους, εγώ πραγματικά μισώ τους δικούς μου ανθρώπους.
Αυτό δείχνει πόσο ένας σπουδαίος άνθρωπος είμαι. Είδατε πόσο μη- ρατσιστής είμαι;
Δεν είμαι μόνο καλός, είμαι κάτι παραπάνω. Είμαι εξαιρετικός».
Για αυτόν τον πολωμένο Ευρωπαίο, ένα τέτοιου είδους
αυτό-μαστίγωμα είναι μια ευκαιρία να πέσει τόσο χαμηλά και να ταπεινώσει τον
εαυτό του ενώπιον της ομάδας, για να αποδείξει ότι δεν είναι κανένας ‘επαναστάτης’,
αλλά βρίσκεται εντελώς σε πλήρη ταύτιση με τους κανόνες της ομάδας και ακόμα
παραπάνω. Ακόμη και αν οι κανόνες αυτοί της ομάδας του δημιουργούν προβλήματα.
Λέει, «Δεν χρειάζεται να ανησυχείτε για μένα κύριε, είμαι ένας κομφορμιστής που
έχω υποστεί πλήρη πλύση εγκεφάλου και μου αρέσει αυτό». Εδώ έχουμε μια θλιβερή
και αξιολύπητη κατάσταση ανθρώπινης ύπαρξης. Όπως και ένας «απόκληρος» μαθητής σε
ένα σχολείο που δεν τον θέλει κανένας, που φτάνει να αυτό-γελοιοποιείται
προκειμένου να αποκτήσει την προσωρινή και επιφανειακή έγκριση από τους ‘cool’ συμμαθητές του. Αντί να
υπερασπιστεί τον εαυτό του και να υπομείνει τις κακουχίες, κολυμπώντας ενάντια
στο ρεύμα, λυγίζει κάτω από την πίεση και αποδέχεται τη δική του καταπίεση.
Τώρα, η κλασική περίπτωση της συλλογικής πόλωσης συμβαίνει μέσα σε μια
πραγματική ομάδα ανθρώπων, αλλά ίσως ο ίδιος ψυχολογικός μηχανισμός μπορεί να
γενικευθεί σε ένα πολωμένο περιβάλλον ομογενών ιδεών.
Το πολωμένο περιβάλλον στο οποίο εκτίθεται ο αυτο-μισούμενος
περιλαμβάνει τους κινηματογράφους μας, τα λίβινγκ ρουμ μας (η έδρα της τηλεόρασης)
και τα περισσότερα από όλα τα εκπαιδευτικά μας συστήματα, ειδικά τις αίθουσες διδασκαλίας
με την μαρξιστική ηχώ, που είναι τα πανεπιστήμιά μας. Μεγαλωμένοι με μια
διατροφή αντι-δυτικής προπαγάνδας, ίσως δεν χρειάζεται πολύς κόπος για αυτούς τους
σύγχρονους Ευρωπαίους που έχουν ήδη συγκαταβατική διάθεση, να ωθηθούν σε μια ακραία
εθνο-μαζοχιστική στάση σε τέτοια πολωμένα περιβάλλοντα. Οι πιέσεις και τα
κίνητρα της δυναμικής του συνόλου οδηγούν εκείνους τους κομφορμιστές Ευρωπαίους
να εγκαταλείψουν τα ομοιοστατικά και προσαρμοστικά ένστικτα αυτοσυντήρησης που έχουν
και αντ’ αυτού να προσαρμοστούν σε ένα νέο ακραίο ένστικτο δυσπροσαρμογής, το
αυτό-μίσος».
ΚΟΚΚΙΝΟ ΟΥΡΑΝΟΣ
No comments:
Post a Comment