Γράφει ο L.V.F.
Είναι πολύ σημαντικό ότι ο Θεόδοτος άνοιξε τη συζήτηση σχετικώς με τον Διονύσιο Σολωμό και το Ποίημά του για την Ελευθερία, που σήμερα είναι ο Εθνικός μας Ύμνος. Βέβαια, σωστό είναι να τονιστεί ότι υποψήφιο για «Εθνικό Ύμνο» ήταν ένα άλλο τραγούδι, δημοφιλέστερο από εκείνο του Σολωμού, το οποίο για καιρό οι Έλληνες του 19ου αιώνα, σφυρίζανε ή και τραγούδαγαν ως ανεπίσημο Εθνικό Ύμνο. Το τραγουδάκι αυτό, η μουσική του οποίου είναι πράγματι συναρπαστική και πολύ πιο κοντά στη δική μας ψυχοσύνθεση, είναι το περίφημοΜαύρη είν’η νύχτα στα βουνά,/στους βράχους πέφτει χιόνι,/στα έρημα, στα σκοτεινά/…ο Έλλην ξεσπαθώνει, ξεσπαθώνει. Τελικά, επιβλήθηκε ο Ύμνος του Σολωμού – όπως, περίπου, και η «κυανόλευκη» σημαία εκτόπισε εκείνη που είχε υψώσει ο Υψηλάντης κατά την αρχή της Επανάστασης, τον Φεβρουάριο του 1821, στα εδάφη της σημερινής Ρουμανίας.
 |
| το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης |
Όσον αφορά, τώρα, τον «Ύμνο στην Ελευθερία», σωστό είναι να ληφθεί υπόψη το τι σχετικώς είπε και έγραψε ο ίδιος ο Σολωμός. Είναι καλό, κατά συνέπεια, οι αναγνώστες του Θεόδοτου να πληροφορηθούν ότι ο «Ύμνος» του Σολωμού έχει σαφείς και βαρύτατες επιδράσεις από την Παλαιά Διαθήκη. Ποιες είναι αυτές; Δύο ειδών: Αυτές που αναγνώρισε ο ίδιος ο Σολωμός και αυτές για τις οποίες δεν μίλησε ο ποιητής, αλλά ευχερώς εντοπίζονται από τον –κάπως- προσεχτικό αναγνώστη.
Αρχίζουμε από τις πρώτες (αυτές που ‘ομολόγησε’ ο ίδιος ο Σολωμός):
1. Στροφή 88: Πῆγες εἰς τὸ Μισολόγγι/Τὴν ἡμέρα τοῦ Χριστοῦ,/Μέρα ποῦ ἄνθισαν οἱ λόγκοι/γιὰ τὸ τέκνο τοῦ Θεοῦ. Το «ποῦ ἄνθισαν οἱ λόγκοι» είναι από τον Ἠσαΐαν, λε΄, 1: Ἀγαλλιάσθω ἔρημος, καὶ ἀνθήτω ὡς κρίνον.
2. Στροφή 120: Ἀκλουθάει τὴν ἁρμονία/Ἠ ἀδελφὴ τοῦ Ἀαρών,/ἡ προφήτισσα Μαρία, μ’ἕνα τύμπανο τερπνόν. Εδώ ο καθένας καταλαβαίνει ότι είναι αυτούσια μεταφορά εικόνας από την Ἔξοδον, ιε΄, 20-21.
Ας δούμε τώρα και τις άλλες – τις αυτονόητες:
1. Στροφή 118: Ἄ! Γιατί δὲν ἔχω τώρα/τὴν φωνὴν τοῦ Μωϋσῆ;/Μεγαλόφωνα, τὴν ὥρα/ὁποὺ ἐσβυοῦντο οἱ μισητοί,/
2. Στροφή 155: Δὲν ἀκοῦτε; Εἰς κάθε μέρος/σὰν τοῦ Ἀβὲλ καταβοᾷ·/δὲν εἶναι φύσημα τοῦ ἀέρος,/ ποὺ σφυρίζει εἰς τὰ μαλιά.
Έχει σημασία επιπλέον ότι το μόνο βιβλίο της Καινής Διαθήκης από το οποίο επηρεάστηκε ο Σολωμός στον Ύμνο του είναι η Ἀποκάλυψις του Ιωάννου, το περισσότερο φιλικό προς τους Ιουδαίους χριστιανικό κείμενο. Συγκεκριμένα:
Στροφή 98: Αὐτὸς λέγει…ἀφογκρασθῆτε/Ἐγὼ εἶμ’Ἄλφα, Ὠμέγα ἐγώ·/Πέστε· ποῦ θ’ἀποκρυφθῆτε /ἐσεῖς ὅλοι, ἂν ὀργισθῶ; (Ἀποκάλυψις, κα΄, 6-8.)
Το σπουδαιότερο σημείο όμως, αυτό που καταδεικνύει τον επηρεασμό του Σολωμού από την Παλαιά Διαθήκη, είναι ακριβώς η πασίγνωστη στροφή 2: Ἀπ’τὰ κόκαλα βγαλμένη/τῶν Ἑλλήνων τὰ ἱερά,/ Τι εννοεί εδώ ο ποιητής; Πώς του ήρθε να βγάλει την Ελευθερία από κόκαλα – ιερά έστω. Η απάντηση προκύπτει σαφής: Πρόκειται για ποιητική μεταφορά του περίφημου οράματος Εβραίου προφήτη (Ίεζεκιήλ, λζ΄, 1-7.)
Θα μπορούσαμε να επεκταθούμε ακόμα περισσότερο στις επιδράσεις πού δέχτηκε ο Σολωμός από την Παλαιά Διαθήκη – κάπως περίεργες για προσωπικότητα του οποίου όλοι οι πρόγονοι υπήρξαν Χριστιανοί. Καλύτερα όμως να σταματήσουμε εδώ –προς το παρόν- και να αναλογιστούμε όλους εκείνους που δέχτηκαν να πεθάνουν τραγουδώντας τον Εθνικό Ύμνο, χωρίς βέβαια να έχουν επίγνωση του ότι τα κόκαλα ιερά (ή και όχι) είναι εικόνα καθαρά εβραϊκή.
Δίκιο είχε ο Ιωάννης Μεταξάς: Πώς οδηγούν τους λαούς στην αλληλοσφαγή! Σαν τα πρόβατα! Κι αυτός όμως δεν θέλησε ποτέ να ανοίξει το στόμα του και να εξηγήσει στον Ελληνικό Λαό τι ακριβώς συμβαίνει στον κόσμο μας. Και έφαγε, βέβαια, τελικώς και το κεφάλι του αλλά και το κεφάλι της τότε Ελλάδας μαζί με το δικό του.
No comments:
Post a Comment