«…ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν το αποτέλεσμα των αντιθέσεων μεταξύ των τότε ιμπεριαλιστικών χωρών… Σήμερα η ΕΕ και τα αστικά κόμματα… κρύβουν την τεράστια προσφορά της Σοβιετικής Ένωσης και του Κόκκινου Στρατού στη συντριβή του φασισμού. Οι Ναζί στη Γερμανία στηρίχτηκαν από μονοπώλια αμερικάνικων, αγγλικών και άλλων ευρωπαϊκών συμφερόντων όπως η Φορντ, η Ρενό, η Τέξας Όιλ.…». - Από ανακοίνωση του ΚΚΕ για την 28ηΟκτωβρίου 1940 (εδώ και εδώ).
Στις 22.6.1941 με την εισβολή των Γερμανών στη Ρωσία, ξεκίνησε το Ανατολικό Μέτωπο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ή ο λεγόμενος από τους σοβιετικούς «Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος», ο οποίος κράτησε μέχρι τις 30 Απριλίου 1944 και τελείωσε με νίκη του Κόκκινου Στρατού.
Κάτι που σίγουρα δεν είναι γνωστό για τον πόλεμο αυτό, είναι το αμερικάνικο πρόγραμμα «Lend – Lease», δηλ. το πρόγραμμα «περί εκχωρήσεως και δανεισμού», που προέβλεπε την βοήθεια των Αμερικανών στην Σοβιετική Ένωση. Όταν ο γερμανικός στρατός εισέβαλε στην Ρωσία τον Ιούνιο του 1941, το πρόγραμμα «Lend – Lease» ήταν ήδη σε θέση να βοηθήσει φιλικές δυνάμεις που βρίσκονταν σε πόλεμο. Θεσπίστηκε έτσι ώστε οι ΗΠΑ να μπορούν να δανείσουν πολεμικό υλικό στη Βρετανία και επέτρεπε τη μεταφορά όπλων, μηχανημάτων, γεωργικών προϊόντων, καθώς και άλλων στοιχείων άμυνας. Το 1941 το «Lend – Lease» επεκτάθηκε και στους Σοβιετικούς.
Ανάμεσα σε εκείνου που συμφώνησαν στην παροχή βοήθειας, μέσω του «Lend – Lease» ήταν και ο Henry Ford ιδιοκτήτης της γνωστής αυτοκινητοβιομηχανίας Φορντ.
Ήδη ο Henry Ford και η Ford Corporation είχαν υπογράψει στις 31 Μαΐου 1929, (σε μια εποχή που οι ΗΠΑ δεν είχαν αναγνωρίσει διπλωματικές σχέσεις με την ΕΣΣΔ) μια σύμβαση που επέτρεπε στην Σοβιετική Ένωση να κατασκευάζει GAZ -A αυτοκίνητα και GAZ - AA φορτηγά (GAZ είναι το ακρωνύμιο του Gorkovsky Avtomobilny Zavod).
Αμερικάνοι μηχανικοί διηύθυναν την κατασκευή του εργοστασίου και η Ford παρείχε τα περισσότερα από τα εργαλεία και τις συσκευές. Σοβιετικοί μηχανικοί εστάλησαν στο εργοστάσιο της Ford, στο Rogue River κοντά στο Ντιτρόιτ για να μελετήσουν τις μεθοδολογίες μηχανικής της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας.
Η Εταιρεία Austin, από το Κλίβελαντ του Οχάιο, παρείχε επίσης στους Σοβιετικούς βοήθεια για την κατασκευή των AMO-3φορτηγών δυόμισι τόνων. Λόγω της οικονομικής βοήθειας των Ηνωμένων Πολιτειών, η Σοβιετική Ένωση ουσιαστικά προήχθη τεχνολογικά κατά 50 χρόνια σε ένα διάστημα μόνο 8 έως 10 ετών. Όταν οι αμερικάνοι μηχανικοί και ειδικοί αναγκάστηκαν να φύγουν στα τέλη της δεκαετίας του 1930 (κάποιοι δεν είχαν τη δυνατότητα να εγκαταλείψουν τη Σοβιετική Ένωση, παρά το γεγονός ότι ήταν πολίτες των ΗΠΑ), οι Σοβιετικοί έμειναν πραγματικά με μια ρεαλιστική οικονομική επιλογή : να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τα βασικά συστήματα και τις μεθόδους μαζικής παραγωγής που οι Αμερικανοί τους είχαν αφήσει πίσω. Και αυτό έκαναν κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρείχαν τη Σοβιετική Ένωση περίπου 11 δισεκατομμύρια δολάρια σε βοήθεια. Η Μεγάλη Βρετανία και ο Καναδάς άλλα 6 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι αριθμοί είναι σύμφωνοι με την τιμή που είχε το δολάριο το 1945.
Μετά το 1945, οι σοβιετικοί ιστορικοί είχαν την τάση να υποβαθμίζουν τη σημασία των Συμμαχικών βοηθειών. Αλλά το συμμαχικό ‘lend-lease’ έκανε τη διαφορά - ακόμα κι αν αυτή ήταν μόνο μικρή - στη σοβιετική πολεμική προσπάθεια.
Στο βιβλίο του "Wheels for the World", ο Douglas Brinkley γράφει ότι ο Henry Ford είχε την ακράδαντη πεποίθηση ότι η εισαγωγή του καπιταλισμού ήταν ο καλύτερος τρόπος για να υπονομευθεί ο κομμουνισμός. Σε κάθε περίπτωση, η βοήθεια της Ford για τη δημιουργία εγκαταστάσεων παραγωγής αυτοκινήτων στην ΕΣΣΔ θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την πορεία των γεγονότων στον κόσμο, όπως η ικανότητα παραγωγής αυτών των οχημάτων βοήθησε τους Σοβιετικούς να νικήσουν την Γερμανία στο Ανατολικό Μέτωπο κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το 1944, σύμφωνα με τον Brinkley, ο Στάλιν έγραψε στο αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, χαρακτηρίζοντας τον Henry Ford «έναν από τους μεγαλύτερους βιομηχάνους του κόσμου» και εκφράζοντας την ελπίδα «ο Θεός να τον διατηρήσει».
Αλλά ας γυρίσουμε στο «Lend – Lease».
Το βιβλίο «Ταΐζοντας την Αρκούδα» (‘Feeding the Bear:American aid to the Soviet Unionin 1941-1945’), του ολλανδικής καταγωγής καθηγητή Hubert P. Van Tuyll, που εκδόθηκε το 1989, μελετά το θέμα των στρατιωτικών επιπτώσεων του «Lend–Lease». Στη μεταπολεμική περίοδο, πολλές ιστορίες, απομνημονεύματα και επιστημονικές μελέτες από το Ανατολικό Μέτωπο από Γερμανούς, Αμερικάνους και Σοβιετικούς συγγραφείς έχουν εμφανιστεί, αλλά δεν υπάρχει μια ολοκληρωμένη αμερικανική ιστορία δεν δημοσιεύθηκε ποτέ.
 |
| Το Μνημείο Lend – Lease στην Αλάσκα. Πίσω φαίνονται οι σημαίες των ΗΠΑ και της Ρωσίας |
Περίπου το 70 τοις εκατό του συνόλου των αμερικάνικων ενισχύσεων έφθασαν στη Σοβιετική Ένωση από τον Περσικό Κόλπο μέσω του Ιράν και το υπόλοιπο πήγε δια μέσου του Ειρηνικού μέχρι το Βλαδιβοστόκ ή από τον Βόρειο Ατλαντικό προς το Μουρμάνσκ.
Η αμερικανική βοήθεια προς τη Σοβιετική Ένωση μεταξύ 1941 και 1945 ανήλθε σε 18 εκατομμύρια τόνους υλικού συνολικού κόστους 10 δισ. δολαρίων (120 δισεκατομμυρίων σύγχρονων δολαρίων).
Το 90 τοις εκατό του φορτίου του ‘lend-lease’ δεν ήταν στρατιωτικής φύσεως, ωστόσο, είναι αδύνατο να μιλήσουμε για αυτή την οδηγία της κυβέρνησης των ΗΠΑ χωρίς να αναφέρουμε τον τεράστιο αριθμό φορτηγών, αεροπλάνων και αρμάτων μάχης που δόθηκαν από την Αμερική προς τη Σοβιετική Ένωση, επειδή τα περισσότερα από τα οχήματα της χώρας καταστράφηκαν τους πρώτους μήνες του πολέμου, σημειώνει ο Tuyll.
«Οι Ρώσοι απλά θα πηδούσαν στα φορτηγά που έρχονταν στα σύνορα με το Ιράν και θα πήγαιναν Βόρεια», είπε ο καθηγητής.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η αεροπορία ήταν επίσης ένα σημαντικό μέρος της βοήθειας και η Σοβιετική Ένωση έλαβε 21.000 αεροπλάνα για το πρόγραμμα αυτό. P - 39 , ή air cobra, και αργότερα η βελτιωμένη έκδοση που ονομάζεται King Cobra πέρασαν στον Κόκκινο Στρατό.
Γράφει ο Εσθονός συγγραφέας Jüri Lina στο βιβλίο του “Under the Sign of the Scorpion” (2002) :
Οι ΗΠΑ απαίτησαν από το Στάλιν να «ξεχάσει» παροδικά τα κομμουνιστικά συνθήματα και την αντιρωσική προπαγάνδα. Έπρεπε να ανοίξει εκκλησίες να απελευθερώσει τους παπάδες ακόμη και να επιτρέψει, ως έναν βαθμό, την θρησκευτική ελευθερία. (Η απαίτηση του Ρούσβελτ μεταβιβάστηκε στον Στάλιν από τον πατέρα Brown, τον καθολικό παπά της Αμερικανικής Πρεσβείας στη Μόσχα). Η Ουάσινγκτον ήθελε επίσης η Σοβιετική Ένωση να αρχίσει να χρησιμοποιεί τις παλιές Τσαρικές στρατιωτικές στολές. Ο Στάλιν έπρεπε να συναινέσει. Οι νέες στολές ράφτηκαν στις ΗΠΑ στα 1941-43. Ο Σοβιετικός Στρατός φορούσε Τσαρικά πουκάμισα μέχρι τα 1970. Το πατριωτικό Ρωσικό τραγούδι "Ο Ιερός Πόλεμος" το οποίο τραγουδούσαν οι στρατιώτες του Τσάρου τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, το εκμεταλλεύτηκαν κι αυτό.
[Πράγματι, τον Σεπτέμβριο του 1941, τρεις μήνες μετά την επίθεση των Γερμανών, τα αντιθρησκευτικά περιοδικά έκλεισαν (επισήμως λόγω έλλειψης χαρτιού), Εκκλησίες ξανά άνοιξαν και οΣύνδεσμος των Μαχητών Άθεων (LMG) διαλύθηκε.(Στην φωτογραφία χαρακτηριστικό εξώφυλλο του επίσημου περιοδικού του Συνδέσμου. Ο Χριστός πετιέται στα σκουπίδια!). Ο ΕβραίοςEmelian Yaroslavsky,(πραγματικό όνομα:Minei Izrailevich Gubelman) ο ηγέτης και ιδρυτής του LMG, ο οποίος ήταν ο επικεφαλής του συνόλου της εθνικής αντιθρησκευτικής εκστρατείας στη δεκαετία του 1930, έγραψε ένα άρθρο στο οποίο επαινούσε τον ορθόδοξο χριστιανόΦιοντόρ Ντοστογιέφσκι για το μίσος που φέρεται ότι είχε για τους Γερμανούς. Ο Ιωσήφ Στάλιν σκέφτηκε να «αναβιώσει» την Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία προκειμένου εκείνη να ξεσηκώσει τα πατριωτικά αισθήματα του λαού.
Στις 4 Σεπτεμβρίου του 1943, μάλιστα, ο Στάλιν υποδέχτηκε με κάθε επισημότητα τους Μητροπολίτες Σέργιο (Stragorodsky), Αλέξιο (Šimanský) και Νικόλαο (Yarushevich), προτείνοντάς τους την δημιουργία του Πατριαρχείου Μόσχας.
Η Σοβιετική Ένωση, οι ΗΙΙΑ και η Μεγάλη Βρετανία υπέγραψαν το προκαταρτικό πρωτόκολλο που αφορούσε την στρατιωτική βοήθεια στη Μόσχα στις 1 Οκτωβρίου του 1941. Αμέσως εστάλησαν στην Σοβιετική Ένωση 400 αεροπλάνα, 500 τανκς, εξοπλισμός και πυρομαχικά. Ένας από εκείνους που συμμετείχαν στην συμφωνία ήταν ο Χένρυ Φόρντ.
Η πολεμική παραγωγή της Σοβιετικής Ένωσης αυξήθηκε 25 φορές τα τελευταία τέσσερα χρόνια του πολέμου. Ένα σημαντικό μέρος της Αμερικανικής βοήθειας ήλθε με τη μορφή τροφίμων. 4.291.012 τόνοι κονσερβών, ζάχαρης, τσαγιού, φρούτων και άλλων τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων και βιταμινών, εστάλησαν στην Σοβιετική Ένωση, ανάμεσα στα 1941-45. Επίσης έφθασε στη Μόσχα σύνολο 782.973 κρέατος σε κονσέρβες. Στα 1945 τα καταστήματα είχαν 46 φορές περισσότερο κρέας σε κονσέρβα παρά στα 1940.
Ο Van Tuyll, σημειώνει στο βιβλίο του, ότι η Σοβιετική Ένωση θα είχε επιβιώσει χωρίς το πρόγραμμα ‘lend-lease’, αλλά η νίκη δεν θα ήταν τόσο πλήρης.
«Στο πρώτο 1,5 χρόνο η Σοβιετική Ένωση αγωνίζονταν για την επιβίωσή της και θα είχε κερδίσει χωρίς το ‘lend lease’, αλλά αν υπήρχαν περαιτέρω νίκες αυτό είναι αμφισβητήσιμο», αναφέρει.
«Υπήρχαν 20 εκατομμύρια άστεγοι και 25 εκατομμύρια νεκροί, τα τέσσερα δέκατα της γεωργίας είχαν χαθεί και το ήμισυ της βιομηχανικής παραγωγής είχε καταστραφεί. Αν δεν υπήρχε το ‘lend lease’ οι απώλειες θα μπορούσαν να είναι πολύ βαρύτερες, ο πόλεμος θα διαρκούσε περισσότερο και η νίκη δεν θα ήταν ολοκληρωμένη», κατέληξε ο Tuyll.
No comments:
Post a Comment