ΕΡΕΥΝΑ....Τα δουλεμπορικά του Στάλιν

Ο συγγραφέας Martin Bollinger έχει γράψει ένα εξαιρετικό βιβλίο (Stalin's Slave Ships: Kolyma, the Gulag Fleet, and the Role of the West), το οποίο αναφέρεται σε ένα ελάχιστα γνωστό θέμα, αλλά πολύ σημαντικό για όσους θέλουν να μάθουν για τα σταλινικά γκουλάγκ και τις θαλάσσιες δραστηριότητες των σοβιετικών.

Ο Bollinger, που είναι σύμβουλος διοίκησης (management consultant), ερευνά και γράφει θέματα ναυτικής ιστορίας. Πήρε την ιδέα να γράψει για τα δουλεμπορικά του Στάλιν βλέποντας μια τηλεοπτική εκπομπή σχετικά με το σοβιετικό εμπορικό πλοίο ‘Cheyulkin’, το οποίο κόλλησε στους πάγους της Αρκτικής το 1933. Σοβιετικοί αεροπόροι που απεστάλησαν για να βοηθήσουν το πλήρωμα του Cheyulkin ταξίδεψαν δυτικά από τη Μόσχα, ακόμη κι αν το πλοίο ήταν ανατολικά από το σημείο εκκίνησής τους. Ο λόγος, σύμφωνα με την εκπομπή, ήταν ότι ένα σκάφος που μετέφερε σκλάβους βρισκόταν επίσης ακινητοποιημένο στους πάγους, δυτικά του ‘Cheyulkin’.

Ο Bollinger άρχισε να παρακολουθεί τις ιστορίες των έξι κυριότερων πλοίων που λειτουργούσαν από τους σοβιετικούς κρατικούς μηχανισμούς ασφαλείας και μετέφεραν τουλάχιστον τρία εκατομμύρια φυλακισμένους στα περίφημα "στρατόπεδα" της περιοχής Kolyma της Ανατολικής Σιβηρίας (μεταξύ του Αρκτικού Ωκεανού και της Θάλασσα του Okhotsk) από το 1932 έως το 1953. Ορισμένοι  εκτιμούν ότι ο αριθμός των κρατουμένων που μεταφέρονταν δια της θαλάσσης είναι πολύ μεγαλύτερος και η αμερικανική Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών ανέφερε το 1985, ότι περισσότεροι από τρία εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν στα στρατόπεδα Kolyma. Ακόμα και αν χρησιμοποιήσουμε την εκτίμηση των κάτω από το ένα  εκατομμύριο "σκλάβων" - 130.000 θάνατοι, με βάση στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από σοβιετικούς ιστορικούς, το ποσοστό αυτό, όπως γράφει ο Bollinger, «δεν είναι απλά ένα στατιστικό στοιχείο, αλλά μια τραγωδία» (σελ. 86).

Αξίζει να σημειωθεί, ότι σύμφωνα με την έρευνα του Bollinger, οι στερήσεις και ο φόρος αίματος στην περιοχή Κολιμά κατά τα πρώτα έτη της ως φυλακή δεν ήταν κάτι το εξαιρετικό. Από το 1937, ωστόσο, έλαβε χώρα μια «βιομηχανική επιχείρηση» μαζικής βαρβαρότητας, καθώς εκατοντάδες άνδρες (και γυναίκες) έχαναν τη ζωή τους κάθε μέρα από «έκθεση, υπερκόπωση ή δίαιτες κάτω από τα φυσιολογικά επίπεδα τροφής, για όλους, εκτός από τους πλέον “παραγωγικούς  εργάτες”» (σ. 15). Ορισμένες εκτιμήσεις μιλούν ότι έως και το ένα τρίτο του πληθυσμού των φυλακών πέθαινε κάθε χρόνο (σελ. 16). Επίσης, οι κρατούμενοι πέθαιναν επάνω στα δουλεμπορικά. Σύμφωνα με πληροφορίες, το πλοίο ‘Khabarovsk’ μετέφερε περίπου 12.000 κρατούμενους όταν παγιδεύτηκε στους πάγους της Αρκτικής, το χειμώνα του 1933 -1934. Οι αναφορές διαφέρουν ως προς το εάν ολόκληρο το «φορτίο» πάγωσε ή πέθανε από την πείνα ή κατέβηκε από το πλοίο όταν ελλιμενίστηκε στο αρκτικό λιμάνι του Ambarchik το 1933. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, χιλιάδες άλλοι κρατούμενοι έχασαν τη ζωή τους πάνω στα δουλεμπορικά πλοία ακόμη και πριν φτάσουν στα «στρατόπεδα». Η ιστορία των γκουλάγκ εξακολουθεί να είναι γεμάτη με πολλούς αγνώστους.

Η Kolyma περιέχει πλούσια κοιτάσματα χρυσού, κασσίτερου και ουρανίου. Από το 1937 μετατράπηκε από φυλακή σε μια πολύτιμη πηγή μετάλλων. Η έλλειψη δρόμων και ραγών στην περιοχή σήμαινε ότι απαιτούνταν πλοία για να μεταφέρουν τους κρατούμενους και να μεταφέρουν πίσω τους ελάχιστους απελευθερωμένους κρατούμενους και τα προϊόντα του μόχθου τους.

Ο Bollinger κατέληξε στο συμπέρασμα ότι έξι δουλεμπορικά πλοία ήταν ο πυρήνας του σοβιετικού στόλου των γκουλάγκ. Η λεπτομερής ιστορία αυτών των πλοίων, με φωτογραφίες και σχέδια, είναι συναρπαστική και ένας ύμνος στην έρευνά του. Αξίζει να σημειωθεί ότι και τα έξι πλοία φτιάχτηκαν στη Δύση, τρία στην Ολλανδία και από ένα στη Σουηδία, τη Σκωτία και την Αγγλία. Πολλά άλλα πλοία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που μεταφέρθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες προς την Σοβιετική Ένωση στο πλαίσιο του Προγράμματος ‘Lend – Lease’ κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, προφανώς κουβαλούσαν κρατούμενους στην περιοχή και κατονομάζονται στο βιβλίο.

Στο προτελευταίο κεφάλαιο ("Τι Ήξερε η Δύση και πότε το Ήξερε;"), γράφει ο Bollinger: «Στην καλύτερη περίπτωση, υπάρχουν έμμεσες αποδείξεις που υποστηρίζουν είτε την συνενοχή είτε την άγνοια της Δύσης πριν από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αν και είναι πλέον σαφές και ξεκάθαρο ότι υπάρχουν άφθονα αποδεικτικά στοιχεία στα τέλη του 1945 που καταστούν σαφή την κατάσταση στην Kolyma και τον ρόλο των πλοίων αυτών» (σελ. 119).

Διάβασε: Όταν η "ιμπεριαλιστική αστική Δύση" τάιζε την «κόκκινη αρκούδα»

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ